Wachtlijsten voor sociale woningen in regio Rivierenland dalen lichtjes

Ward Bosmans

Dinsdag 13 juni 2023 om 17:07

De Vlaamse Maatschappij voor Sociaal Wonen (VMSW) maakte recent de cijfers bekend van het aantal mensen die eind 2021 op een wachtlijst stonden voor een sociale woning. Het goede nieuws is dat voor de regio Rivierenland een lichte daling is (-1,7%) ten opzichte van 2020, terwijl in de hele provincie Antwerpen een stijging is van 6%. In onze regio is Willebroek de beste leerling van de klas met een daling van 28%, terwijl de wachtlijst in Heist-op-den-Berg is aangegroeid met 9,5%.

Voor alle duidelijkheid: laat ons geen victorie kraaien, want wanneer we de cijfers bekijken over een periode van tien jaar (2011 – 2021) dan is het aantal mensen die wachten op een sociale woning met 40% gestegen in de regio Rivierenland en zelfs verdubbeld in de provincie Antwerpen. Daarbovenop is ook de wachttijd zelf flink gestegen: in 2016 moest je gemiddeld 1.190 dagen (meer dan drie jaar) wachten voor je een woning kreeg toegewezen, in 2021 was dat al ruim vier jaar (1.572 dagen). De kans dat die wachttijd snel vermindert is trouwens heel klein, want in 2021 schreven over heel Vlaanderen 49.563 nieuwe gezinnen zich in voor een sociale woning. Dat is 12% meer dan een jaar voordien.

Een kleine pleister op de wonde is dat in 2021 ook meer toewijzingen waren dan in 2020. 11.277 mensen kregen een sociale woning in 2021, een jaar voordien waren dat er dat 10.107. Wanneer je het op lange termijn bekijkt, blijft het aantal jaarlijkse toewijzingen redelijk stabiel en schommelt het tussen de 10.110 en 11.300.

Willebroek is koploper

Een van de lichtpunten binnen de regio Rivierenland is de gemeente Willebroek. Hoewel de kanaalgemeente met 790 mensen die wachten op een woning nog steeds op een vierde plaats prijkt na Mechelen, Lier en Heist-op-den-Berg, lijkt een kentering te zijn ingezet. Tussen 2021 en 2020 was er namelijk een daling van 28%. “Historisch gezien is Willebroek een gemeente met een groot aandeel sociale woningen”, zegt schepen van Wonen Bavo Anciaux (Open Vld).

“Met tussen de 1.400 en de 1.500 sociale woningen betekent dat een aandeel van meer dan 10% van de woningmarkt in Willebroek. Er zijn niet veel andere gemeenten die dat cijfer halen. De verklaring van de daling van 28% op de wachtlijst moet vooral gezocht worden in de grote renovatieprojecten die we de afgelopen jaren deden. Ik denk aan de woningen en appartementen in de Akkerlaan en in het Meerhof. Daardoor was er voordien een lagere toewijzing en op dat vlak is er dus een soort inhaalbeweging.”

Anderzijds is volgens de schepen ook zo het ook zo dat vroeger iemand vaak voor vele jaren op de wachtlijst bleef staan zonder dat hij eigenlijk nog op zoek was naar een sociale woning. “Nu moeten mensen op de wachtlijst om de zoveel tijd bevestigen dat ze nog steeds op zoek zijn, anders worden ze geschrapt. Dat betekent dus dat onze wachtlijst meer up-to-date is. Bovendien is het ook zo dat diegenen die op de wachtlijst staan vaak geen binding hebben met Willebroek en dus niet voldoen aan enkele voorwaarden. Mensen zetten zich bij ons wellicht op de wachtlijst omdat ze weten dat in Willebroek veel sociale woningen zijn. Momenteel lopen nog enkele grote projecten rond sociale huisvesting en ook in deelgemeentes Tisselt en Blaasveld worden in de toekomst woningen gerenoveerd.”

Mechelen blijft investeren

Mechelen doet het niet slecht. Tussen 2020 en 2021 was er een lichte daling van 2,5% op de wachtlijst: van 2.860 naar 2.790 wachtenden. “We hebben de afgelopen jaren heel veel geïnvesteerd in sociale huisvesting”, zegt schepen van Wonen Arthur Orlians (Vld-Groen-m+). “We hebben onze achterstand ingehaald dankzij een aantal grote projecten zoals in de Mahatma Gandhiwijk. We hebben heel veel ingezet op renovatie en vanaf 2018 zijn we ook beginnen te bouwen. Deze legislatuur komen er 360 nieuwe sociale woningen bij in de Dijlestad. We beseffen dat nog veel mensen op de wachtlijst staan, maar ondertussen heeft Mechelen wel al het bijzonder sociaal objectief behaald en blijven we voort investeren in kansarmoede.”

Fusies

Een ander verhaal is het in Heist-op-den-Berg, waar een stijging is van bijna 10%. In 2020 stonden 884 mensen op de wachtlijst voor een sociale woning, in 2021 waren dat er al 965. Wanneer we over een periode van tien jaar kijken is het aantal mensen op de wachtlijst zelfs verdubbeld. “Ik heb daar niet meteen een verklaring voor”, zegt burgemeester Jan Moons (N-VA). “Er waren de afgelopen jaren nogal wat fusies tussen sociale huisvestingsmaatschappijen. Het zou kunnen dat er daardoor een vertraging is gekomen in de toewijzingen. Anderzijds weet ik ook dat er enkele grote projecten bezig zijn.”

Slachtoffer van succes

Ook in Lier zie je in de afgelopen tien jaar een verdubbeling van het aantal mensen op een wachtlijst voor een sociale woning. Tussen 2020 en 201 was er een lichte stijging van 2,2%. Momenteel wachten in Lier 1.412 mensen op een sociale woning. “Het goede nieuws is dat de wachttijd gedaald is en dat het aanbod aan woningen flink gestegen is de afgelopen tien jaar”, zegt burgemeester Rik Verwaest (N-VA). “Lier beschikt nu over een groot aantal kwalitatieve sociale woningen. Daardoor zijn we een beetje slachtoffer van ons eigen succes, want die woningen trekken heel veel geïnteresseerden aan. Ik geef je het voorbeeld van een kuisploeg die aan de slag ging in een van die woningen. Ze vonden de woning zo interessant dat ze zich inschreven op de lijst.”

De wachtlijst voor sociale huurders in Lier steeg tussen 2020 en 2021 met een goeie 2%. Die stijging ligt volgens de burgemeester aan het grote aanbod waardoor ook meer mensen denken een kans te maken op een sociale huurwoning. Maar er is ook nog een andere reden. “We kunnen niet om het feit dat Lier omringd is door drie grote asielcentra in Lint, Broechem en Berlaar. Zodra asielzoekers erkend worden, schrijven ze zich meteen in voor een sociale woning. Vandaar dat op onze wachtlijst een groot deel uitstromers uit de asielcentra staan. Lier is aantrekkelijk omdat we OKAN-klassen en volwassenenonderwijs hebben. Daarnaast staan o onze wachtlijst toch nog steeds 1.100 mensen uit Lier zelf.”